นิพพาน
หมายถึง : ความสงบเย็น
เป็นความสมบูรณ์แบบแห่งขีวิต
มีอยู่ในขันธ์ ๕ คือกายอันยาววาหนาคืบนั่นเอง
เบญจขันธ์ หรือขันธ์ทั้ง ๕
คือส่วนประกอบ ๕ อย่างของชีวิต
ได้แก่
๑.รูป สสารและพลังงานฝ่ายวัตถุ พร้อมคุณสมบัติและพฤติการณ์ต่างๆ
๒. เวทนา ความรู้สึกสุข ทุกข์ เฉยๆ จากผัสสะทางประสาททั้ง ๕ และทางใจ
๓. สัญญา ความกำหนดได้ หรือหมายรู้จากอารมณ์นั้นๆ
๔. สังขาร การปรุงแต่งของจิด มีเจตนา เป็นที่มาของกรรมต่างๆ
๕. วิญญาณ ความรู้แจ้งอารมณ์ทางประสาททั้ง ๕ และทางใจ (คือการเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น รู้รส รู้สัมผัสทางกาย และรู้อารมณ์ทางใจ
ตามอิทัปปัจจยตา ( เพราะสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงเกิด) หรือ ปฏิจจสมุปบาท
- เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย สังขารจึงมี
- เพราะสังขารเป็นปัจจัย วิญญาณจึงมี
- เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย นามรูปจึงมี
- เพราะนามรูปเป็นปัจจัย สฬายตนะจึงมี
- เพราะสฬายตนะเป็นปัจจัย ผัสสะจึงมี
- เพราะผัสสะเป็นปัจจัย เวทนาจึงมี
- เพราะเวทนาเป็นปัจจัย ตัณหาจึงมี
- เพราะตัณหาเป็นปัจจัย อุปทานจึงมี
- เพราะอุปาทานเป็นปัจจัย ภพจึงมี
- เพราะภพเป็นปัจจัย ชาติจึงมี
- เพราะชาติเป็นปัจจัย ชรามรณะจึงมี
ทุกสิ่งทุกอย่างรวมทั้งเบญจขันธ์นี้
เป็นไปตามไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
(ความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และมิใช่ตัวตน)
ย่อมเกิดความสงบเย็น เป็นนิพพาน
ศึกษาเพิ่มเติมได้จาก หนังสือ"พุทธธรรม"ของพระธรรมปิฎก(ป.อ.ปยุตโต) หน้า ๑๕-๓๑
cr : บัญชา เฉลิมชัยกิจ
No comments:
Post a Comment